Το φυτό που συνηθίζουμε να συλλέγουμε στο χωριό μας, σαν τσάι του βουνού, ανήκει στην οικογένεια των Χειλανθών (Lamiaceae or Labiatae), στο γένος Stachys και είδος Stachys iva.
Είναι ποώδες πολυετές φυτό. Φυτρώνει σε ασβεστολιθικά πετρώματα, συναντάται σε υψόμετρα πάνω από 650 μέτρα, αντέχει στην έλλειψη νερού και δεν έχει ανάγκη από πολλά θρεπτικά στοιχεία. Στο Βαλκανικό Βοτανικό Κήπο των Κρουσίων αναφέρεται ότι το φυτικό είδος Stachys iva αναγνωρίζεται ως «Σημαντικό Είδος Φυτού» του πανευρωπαϊκού δικτύου ΦΥΣΗ 2000.
Αναφέρουμε ότι στην ίδια οικογένεια ανήκουν το τσάι βουνού (γένος Sideritis) που συναντάται ευρέως στα Ελληνικά βουνά, η μέντα, το φασκόμηλο, η λεβάντα, το θυμάρι και άλλα βότανα.
Το φυτικό είδος stachys iva είναι τοπικό βαλκανικό ενδημικό φυτό (απαντάται αποκλειστικά σε μια μικρή περιοχή των Βαλκανίων και πουθενά αλλού στον πλανήτη)
Οι θεραπευτικές του ιδιότητες βοηθούν στην καταπολέμηση των παθήσεων των τριχοειδών αγγείων της καρδιάς , χάρη στις φλαβονοειδείς ουσίες που περιέχει. Το αφέψημα με μέλι και λεμόνι είναι αντισηπτικό και μαλακώνει το λαιμό. Είναι βεβαιωμένο ότι δεν υπάρχουν τοξικές ουσίες σε αυτό το είδος. Έχει δευτερογενείς μεταβολίτες και οπωσδήποτε υπάρχουν φαινολικά παράγωγα με αντιοξειδωτική δράση.
• Περίοδος συγκομιδής: Τα ανθοφόρα στελέχη συλλέγονται τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο.
• Τρόπος συγκομιδής; Σπάζουμε τα κλαράκια, χωρίς να τα ξεριζώνουμε.
• Επεξεργασία: Τα απλώνουμε σε σεντόνι ή ταψιά σε σκιερό μέρος για να ξεραθούνε.
• Φύλαξη: Αποθηκεύουμε σε τροβά, πάνινη τσάντα, ή τενεκέ.
• Παρασκευή ροφήματος Για ένα φλιτζάνι τσάι, βράζουμε 2 κλαράκια σε ένα φλιτζάνι νερό για 1 λεπτό , τα αφήνουμε άλλο 1 λεπτό και σερβίρουμε με μέλι, ζάχαρη ή λεμόνι.
